SEARCH
You are in browse mode. You must login to use MEMORY

   Log in to start

level: Level 1

Questions and Answers List

level questions: Level 1

QuestionAnswer
Hoe kun je het zenuwstelsel indelen?Anatomische indeling: - Centraal (door bot omgeven: hersenen en ruggenmerg) - Perifeer (niet door bot omgeven: 12 paar hersenzenuwen, 31/32 spinale zenuwen) Fysiologische indeling - Animale = somatische (willekeurige) afferente en efferente banen - Autonome = vegetatieve, viscerale (onwillekeurige) sympatisch en parasympatisch
Wat zijn proprioceptoren en exteroceptoren?Proprioceptoren: - Receptoren in het bewegingsapparaat - Proprioceptieve sensibiliteit of proprioceptie: spieren, gewrichten, botten Exteroceptoren: - Receptoren in de huid - Exteroceptieve sensibiliteit of exteroceptie
Wat is somatisch en wat is visceraal?Somatisch: - Met betrekking tot het lichaam Visceraal: - Met betrekking tot de ingewanden
Wat is ascenderend en wat is descenderend?Ascenderende: - Opstijgende, sensibele banden, afferente zenuw Descenderende: - Dalende, motorische banen, efferente zenuw
Wat is pijn?Is een onplezierige, sensorische en emotionele ervaring die gepaard gaat met feitelijke of mogelijke weefselbeschadiging of die beschreven wordt in termen van een dergelijke beschadiging Heeft te maken met: - Weefselbeschadiging - Verdriet - Onaangenaam gevoel Heeft ook te maken met: - Menselijk lijden - Pijn lijden
Wat zijn voorbeelden van pijn?Kapotte knie van een kind: - Uitgestelde reactie, huilt bij het zien van bloed Oorlogswonden: - Soms vreselijke wonden, nauwelijks pijn Bevalling: - Hele sfeer is medebepalend Doorboringrituelen: - Het ritueel helpt Fantoompijn: pijn aan een lichaamsdeel wat niet meer aanwezig is: ontregelde poort?
Hoe kun je pijn classificeren?- Acute versus chronische pijn - Nociceptieve versus neuropathische pijn - Somatische versus viscerale piin Noxa (=schade) Nocisensoren (=pijnzintuigen) gevoelig voor beschadiging
Wat is het verschil tussen acute en chronische pijn?Acute en sub-acute pijn - Waarschuwing - Signaalfunctie Chronische pijn > 3 of 6 maanden - Alarm blijft voortvloeien - Geen signaalfunctie meer
Wat is nociceptieve pijn?= pijn veroorzaakt door weefselbeschadiging - Stoffen komen vrij die zenuwuiteinden prikkelen of die de prikkeldrempel verlagen
Wat is het verschil tussen nociceptieve pijn en neuropatische pijn?Nociceptieve pijn: - Weefselschade - Ontsteking - Gezonde zenuwvezels - Somatische/viscerale pijn - Waarschuwende functie Neuropathische pijn (=non-nociceptieve pijn) - Schade aan CZS (centrale pijn); CVA - Schade PZS (letsel afferente zenuwvezelfs); fantoompijn, herpes zoster, oncologische pijn - Geen waarschuwende functie
Wat is het verschil tussen somatische pijn en viscerale pijn bij nociceptieve pijn?Somatische pijn: - Oppervlakkig (huid, bindweefsel, spierweefsel, gewrichten, bot) gelokaliseerd, scherp, stekend, kloppend Viscerale pijn - Diep (ingewanden borst, buik) niet duidelijk gelokaliseerd, drukkend, borrend; - Referred pain
Waarom is het differentiëren van pijn belangrijk?- Neuropathische pijnen reageren slecht op gebruikelijke analgetica (pijnstillers) NSAID
Wat is pijntolerantie?-> Vermogen om om te gaan met pijn <- analyse van de beïnvloedende factoren
Welke theorieën zijn belangrijk als het gaat om pijn?- Cirkel van Loeser - Poort theorie of Gate-control-theorie
Wat is het model van Loeser?- Pijn is niet alleen een lichamelijk verschijnsel, maar heeft ook psychische en sociale kanten
Wat is pijngeleiding?- Perifeer mechanisme - Centraal mechanisme - Modulatie (poort-theorie = gate control theorie) - Pijnsyndromen (referred pain)
Wat is het perifeer mechanisme van pijngeleiding?Pijn receptoren: - Nociceptoren Nociceptoren: - Vrije zenuwuiteinden Soorten vezels: - C vezels: dun/langzaam (zonder myeline) - A/delta vezels: dik/snel (met myeline)
Welke zenuwen veroorzaken het pijngevoel?Zenuwen die de pijn voort geleiden bestaan uit twee soorten: - Dunne vezels, C vezels = pijn; langzaam, reageren op alle soorten weefselschade, secundaire, ‘langzame’ pijn, viscerale pijn 0,7 m/sec - Dikke vezels, A-delta vezels = tast, druk; snel, reageren alleen mechanische of thermische beschadiging, primaire, ‘snelle’ pijn, somatische pijn tot 120 m/sec
Wat zijn A-delta vezels en C vezels?- A-delta vezels (met myeline): primaire pijn, gelokaliseerd - C vezels (zonder myeline): secundaire pijn, diffuus, emotioneel gekleurd
Wat is de fysiologie van pijn?Primaire pijn = snel, scherp, lokaal (lokt reflex uit) A-delta vezels Secundaire pijn = later, zeurend, diffuus (pijnlijden) C vezels
Welke stoffen komen vrij bij een pijnprikkel?- Prostaglandine - Bradykinine - Serotonine - Histamine
Wat is het centraal mechanisme bij pijngeleiding?- Van prikker naar gewaarwording - Achterhoorn (ruggenmerg) - Opstijgende banen - Thalamus (allesbehalve reuk) - Cerebrale cortex (sensibele hersenschors) - Het centrale systeem werkt in op de hersenen, het cognitieve (lerende, wetende) - De uitwisseling tussen dikke en dunne vezels blijft aanwezig - De dunne vezels opent de sluis, vergemakkelijkt de overdracht - De dikke vezels remt de overdracht, doet de sluis dicht
Wat is pijnmodulatie/poorttheorie?Er vindt bewerking van de nociceptieve informatie plaats Periferie + opstijgende banen + hersenen = pijn ervaring - Poort zit in achterhoorn ruggenmerg - Overdracht perifere zenuwvezel -> ruggenmerg - Poort kan openstaan -> info naar de hersenen - Poort kan dicht staan -> geen info naar de hersenen - Hangt af van evenweicht tussen kleine ne grote afferente zenuwvezels
Wat doet massage bij pijn?Door het wrijven -> stimulatie van de dikke A-delta vezels -> poort dicht -> minder info naar hersenen -> minder pijn
Hoe ziet het schema van de poorttheorie eruit?Schema poorttheorie Open: Fysieke: - Uitbreiding letsel, Gevoeligheid CZS Affectieve: - Depressie, angst, agressie Cognitieve: - Aandacht voor pijn, Verveling, Negatieve attitude Sluiten: Fysieke: - Medicatie, Tegenstimulatie (massage) Affectieve: - Ontspanning, kalmte, positieve emotie Cognitieve: - Afleiding, Positieve attitude
Hoe kun je pijn behandelen?Oorzaak: - Analyse en niet alleen somatisch Te veel aan prikkels wegnemen: - Geneesmiddelen - Operatie, blokkade van de zenuwbanen Extra prikkels via de dikke vezels: - Massage, koude/warmte, bewegen - Angst verminderen, sociale support, uitgerust zijn, etc. - Niet medicamenteus - Medicamenteus
Hoe kun je pijn behandelen via geneesmiddelen?Hoe werken deze middelen? - Perifeer: (remmen prostaglandine synthese) tegen de pijnmediatoren (NSAID): aspirine, paracetamol, ibuprofen (nurofen) - Centraal (opiaten = opioïde analgetica) remmen opiaatreceptor bij het ruggenmerg (achterhoorn en bij de thalamus): morfine
Wat is referred paind?- Pijn in de ingewanden -> op een andere verafgelegen plaats waargenomen - In het ruggenmerg zijn geen neuronen die uitsluitend door viscerale prikkels worden geactiveerd - Info uit de ingewanden activeert ook neuronen uit het lichaamsoppervlakte en bewegingsapparaat = summatie van prikkels - Pijn in de schouder bij een maagzweer - Pijn in het schouderblad bij lever/galblaas ziekte
Hoe kun je pijn meten?- Intensiteit – VAS - Pijndagboek - Multidimensionale pijnscorelijst
Wat is neuropatische pijn/non-nociceptieve pijn bij oncologie?- Neuropatische pijn = non-nociceptieve pijn = pijn oncologie - Huidtherapeuten krijgen patiënten die last hebben van de gevolgen van behandeling van borstkanker - Klachtenpatroon van aanhoudende pijn en andere neurologische verschijnselen - De pijnsyndromen die optreden na borstoperaties zijn vaak erg belastend voor de patiënt - Een ingewikkelde neurologische achtergrond - Het begrip neurogene pijn speelt hierin een hoofdrol - Deze pijn is chronisch >3 of 6 maanden; alarm blijft voortvloeien, geen signaalfunctie meer
Welke soorten oncologische pijn heb je?- Constant brandende - Schrijnende pijn - Scherpe pijnscheuten - Cutane allodynie: pijn door niet pijnlijke stimulie
Wat is de pathofysiologie van neuropathische pijn en wat zijn de kenmerken?Pathofysiologie: - Zenuwstelsel zelf beschadigd - Impulsgeleiding gestoord - Pijn modulatie gestoord - Centrale verwerking gestoord Kenmerken: - Zeer heftige pijnen, vreemde pijn: brandend, schroeiend, stekend, zeurend, elektrisch, tintelend, ‘insluipend’ - Samengaan van pijn met anesthesie - Pijn in projectiegebied van getroffen zenuwen - Moeilijk te behandelen - Secundaire veranderingen in zenuwstelsel
Wat zijn voorbeelden van neuropathische pijn?- Fantoompijn - Postherpetische pijn - Trigeminusneuralgie - Causalgie - Reflexdystrofie - Diabetes - Alcoholisme - Loodvergifteging - Plexusavulsie - Multiple sclerose - Herpes zoster
Hoe noem je het samengaan van pijn met anesthesie?‘Anaesthesia dolorosa’
Wat zijn oorzaken van neurogene pijn?- Perifere sensibilisatie - Beschadiging inhiberende werking - Valse circuitvorming - Cerebrale veranderingen
Wat is perifere sensibilisatie bij neurogene pijn?- Verandering zenuwmembraan - Verlaging prikkeldrempel - Spontaan optredende pijn, tastprikkels worden ervaren als pijnprikkels
Wat is beschadiging inhiberende werking bij neurogene pijn?- Zenuwbeschadiging remt de inhiberende werking in de achterhoorn drempel
Wat zijn valse circuits bij neurogene pijn?- Overspraak tussen beschadigde zenuwvezels - Valse nieuwe contacten tussen zenuwvezels - Plastische veranderingen in centraalen perifeer zenuwstelsel
Wat zijn cerebrale veranderingen bij neurogene pijn?- Secundaire pijnverwerking lijkt afwijkend in emotioneel-affectieve pijngebied - Verlagingpijndrempel - Uitbreiding receptorvelden
Hoe kun je neuropathische pijn bestrijden?- Zenuwblokkade - Sympatische blokkade - Resectie van neuroom - Coagulatie achterhoorn van ruggenmerg - Capsaïcine (substance P-remmer) - Anticonvulsiva - Antidepressiva - TENS (transcutane electro neuro stimulatie) - Cannabinoïden
Wat zijn oorzaken van pijn bij kanker?Ziekteproces zelf: - Ingroei bot, rek vliezen, druk zenuw, ulceratie Gevolg van behandeling (iatrogeen): - Wond, litteken, fantoom, lymfoedeem, straling, chemo Fysieke achteruitgang (=malaise): - Decubitus, infecties: herpes candida, veneuze trombose Overige oorzaken: - Hart, gewrichten, stress: hoofdpijn, migraine
Wat is pijn bij borstkanker?- Mastectomie - Okselkliertoilet -> PMPS: post mastectomie pijn syndroom: - Wondpijn - Littekenpijn - Lymfoedeem - Ontstekingspijn - Fibrosepijn - Neuropathische pijn
Wat is neuropathie nervus intercostobrachialis?Kenmerkend voor zenuwpijn: - Brandend, schrijnend, zeurend, stekend, ‘speldenprikken’ en/of een ‘strakke band’ - Gevoel om de borstkas en/of bovenarm