| Wat is rechtsvergelijking? | Het vergelijken van twee of meer landen op rechtsgebied, -stelsels/families, -beginselen en -regels.
- Rechtsfamilies: Common law (rechtersrecht) en Civil law (wettenrecht).
- Probleem: taal, en toepassen van eigen visie op vreemde rechtsstelsels. |
| Wat is het nut van rechtsvergelijking? | 1. Begrijpen van de aard van het rechtsbegrip (in rechtsfilosofische reflectie);
2. Middel om ons eigen, nationale recht beter te begrijpen en te verbeteren;
3. Middel dat ons iets leert over rechtsstelsels van andere volken;
4. Van belang bij het interpreteren van internationaal recht. |
| Hoe onderscheidt het klassiek internationaal publiekrecht (volkenrecht) zich van het modern internationaal publiekrecht? | - Klassiek: bevat regels voor betrekkingen tussen staten; recht van co-existentie.
- Modern: regelt de verhouding tussen staten enerzijds en internationale organisaties anderzijds en de verhouding tussen staat en individu; recht van coöperatie. |
| Wat zijn de bronnen van het internationaal recht? | Art. 38 Statuut van het Internationaal Gerechtshof:
1. Verdragen;
2. Internationaal gewoonterecht;
3. Algemene rechtsbeginselen;
4. Rechterlijke beslissingen;
(5. Doctrine: opvattingen van meest gezaghebbende auteurs). |
| Wat zijn de subjecten van het internationaal recht? | 1. Staten (territoir, bevolking, regering die effectief gezag uitoefent);
2. Internationale organisaties (intergouvernementeel: opgericht door staten, wel subject; non-intergouvernementeel: opgericht door particulieren, niet volkenrechtssubject);
3. Individuen. |
| Wat zijn kenmerken van het internationaal rechtssysteem? | 1. Geen wereldwetgever;
2. Geen wereldrechter;
3. Geen wereldregering. |
| Wat wordt bedoeld met de soevereiniteit van staten? | - Interne soevereiniteit: de staat heeft binnen zijn gebied de hoogste macht;
- Externe soevereiniteit: staten zijn onafhankelijk en gelijk en kunnen slechts aan het internationaal recht gebonden worden door instemming;
- Non-interventiebeginsel: het is staten verboden zich met elkaars interne aangelegenheden in te laten (art. 2 lid 7 VN-Handvest);
- Geweldsverbod: staten dienen zich in hun onderlinge betrekkingen te onthouden van geweld (art. 2 lid 3 VN-Handvest). |
| Waarom wordt internationaal recht dan toch nageleefd? | - Afwezigheid wereldrechter;
- Behoefte aan stabiliteit en voorspelbaarheid;
- Beginsel van reciprociteit (angst voor tegenmaatregelen);
- Toegenomen interdependentie (afhankelijkheid);
- Kan je buren niet kiezen, dus goed contact houden. |
| Wat is het verschil tussen een monistisch- en een dualistisch stelsel? | - Monisme: het internationale en nationale systeem zijn niet gescheiden, internationale regels hebben direct doorwerking in het nationaal recht.
- Dualisme: het internationale en nationale systeem zijn gescheiden, het internationale recht kan nooit rechtstreeks doorwerken, het moet eerst worden omgezet naar een nationale wetgeving. |
| Beschrijf de twee benaderingen van het concept van mensenrechten. | 1. Filosofisch- ethische benadering: fundamentele waarden die door het recht zouden moeten worden geschermd of waarop het recht is gebaseerd, verzekeren een menswaardig bestaan.
2. Structureel-vergelijkende-/moderne benadering: men probeert de structuur van mensenrechten te vergelijken met verschijnselen die erop lijken, worden geplaatst tussen het natuurrecht en het positieve recht. |
| Wat zijn de kenmerken van mensenrechten? | 1. Hoger recht;
2. Gecodificeerd hoger recht;
3. Rigide recht;
4. Afdwingbaarheid voor de rechter;
5. Universaliteit. |
| Wat is het verschil tussen vredes-, neutraliteits- en oorlogsrecht? | 1. regelt de betrekkingen tussen landen die met elkaar in vrede leven;
2. regent betrekkingen tussen landen die enerzijds oorlog voeren en de landen die onzijdig zijn;
2. regelt de betrekkingen tussen landen tijdens oorlog (ius ad bellum: ziet op oorlog voeren als zodanig; ius in bello: humanitair, regelt op welke manier de partijen oorlog mogen voeren). |
