| Waarom is niet-commune criminaliteit anders ten opzichte van commune criminaliteit? | - gaat om vormen van misdaad die relatief veel schade veroorzaken en grote impact hebben op de samenleving;
- veelal complexere delicten;
- veelal een grensoverschrijdend karakter en is onderwerp van internationaal strafrechtelijke verdragen;
- sommige vormen zijn minder zichtbaar in politieregistratie, dus zijn er aparte onderzoeksinstrumenten nodig. |
| Wat is de definitie van internationale misdrijven? | misdrijven die door de internationale gemeenschap in internationale verdragen zijn gecriminaliseerd, omdat:
- ze zo ernstig zijn dat de mensheid ermee haar universele morele afkeuring tot uiting heeft willen brengen,
- deze misdrijven voor een belangrijk deel worden gepleegd in gewapende conflicten tussen of binnen staten en/of door staatsorganen. |
| Wat zijn de vier categorieën internationale misdrijven volgens het Statuut van Rome? | - genocide
- oorlogsmisdrijven
- misdrijven tegen de menselijkheid
- misdaden van agressie |
| Wat is het verschil tussen feitelijke daders en intellectuele daders van internationale misdaden? | feitelijke daders hebben de geweldspleging uitgevoerd en de intellectuele daders hebben daartoe de opdracht of aanzet gegeven. |
| Wat houden 'crimes of obedience' en 'de banaliteit van het kwaad in' bij internationale misdaden? | 1. daders handelen uit gehoorzaamheid aan orders van in hun ogen legitieme staatsautoriteiten (verband experiment Milgram)
2. (Hannah Arendt) gedachte dat gewone mensen door buitengewone omstandigheden tot gruweldaden in staat zijn.
- toepasselijke theorieën: criminaliteit door gebrek aan sociale bindingen (Hirschi); criminaliteit door gebrek aan zelfcontrole (Gottfredson en Hirschi) |
| Hoe worden internationale misdrijven aangepakt? | - door het internationale strafhof en internationale tribunalen
- doel: (to end all impunity); ervoor zorgen dat internationale misdrijven niet onbestraft blijven, en zo bij dragen aan gerechtigheid en verzoening. |
| Wat is de definitie van terrorisme? | Het uit ideologische motieven dreigen met, voorbereiden of plegen van op mensen gericht ernstig geweld, dan wel daden gericht op het aanrichten van maatschappij ontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen, de bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. (door daders die hiertoe niet door de staat gemachtigd zijn) |
| Vanuit welke theoretische benadering kan terrorisme worden verklaard? | - vanuit de strain-benadering
- het zou gaan om gemarginaliseerde en gefrustreerde groepen die geen andere middelen zien om hun politieke doelen te bereiken en hiervoor soms bereid zijn te sterven. |
| Wat is de definitie van georganiseerde misdaad? | aldus de parlementaire enquêtecommissie opsporingsmethoden:
"van georganiseerde criminaliteit is sprake wanneer groepen van personen:
1. die primair gericht zijn op illegaal gewin;
2. systematisch misdaden plegen met ernstige gevolgen voor de samenleving; en
3. in staat zijn deze misdaden op betrekkelijk effectieve wijze af te schermen, in het bijzonder door bereidheid te tonen fysiek te gebruiken of personen door corruptie uit te schakelen" |
| Wat betekent ondermijnende criminaliteit? | grofweg betekent het dat de onderwereld en de bovenwereld zich vermengen. |
| Waarom worden de criminele organisaties in Nederland tegenwoordig niet meer in kaart gebracht? | 1. bij georganiseerde criminaliteit is er sprake van een hoog dark figure,
2. het fluïde karakter van de criminelen netwerken heeft tot gevolg dat het weinig zin heeft om de criminele organisaties te tellen wanneer die steeds van samenstelling veranderen. |
| Wat is transitcriminaliteit? | - meest voorkomende vorm van georganiseerde criminaliteit in Nederland
- grensoverschrijdende smokkel van verboden goederen.
- nauw verbonden met de bovenwereld |
| Wat zijn verklaringen/oorzaken/ achtergronden van georganiseerde criminaliteit? | - gelegenheidstheorie: bijv. door verbod op verdovende middelen werd de illegale drugshandel gestimuleerd.
- mate kan sterk samenhangen met de mate van economische ongelijkheid en de daarmee verbonden armoede in een land.
- komt ook meer voor naarmate in een land overheidsdiensten als politie en justitie minder goed functioneren. |
| Hoe wordt de georganiseerde criminaliteit aangepakt? | - repressieve aanpak: ontmantelen van criminele groepen en het vervolgen van betrokkenen. voorkomen van weer oppakken van criminele activiteiten. dit bereiken door de inner-cirkel te infiltreren of door kroongetuigen.
- preventieve aanpak: screening op criminele antecedenten, wet Bibob (intrekken beschikkingen indien ernstig gevaar bestaat dat deze mede wordt gebruikt voor een strafbaar feit |
| Wat is de definitie van witteboordencriminaliteit? | delicten die worden gepleegd door maatschappelijk in hoog aanzien staande personen tijdens de uitoefening van hun beroep. |
| Wat is organisatiecriminaliteit? | dit soort gedragingen zullen vaak geheel of voornamelijk worden toegerekend aan de organisatie als geheel. (corporatieve variant van witteboordencriminaliteit) |
| Waarom is het lastig om de omvang van witteboordencriminaliteit vast te stellen? | dit heeft te maken met:
- de aard van de dader;
- het ontbreken van data die zicht kunnen bieden op de omvang van witteboordencriminaliteit;
- slachtofferenquêtes bieden ook weinig zicht op de omvang van organisatiecriminaliteit, hier wordt namelijk niet naar gevraagd. |
| Welke criminologische theorieën kunnen een verklaring bieden voor witteboordencriminaliteit? | - strain-begrip kan opgerekt worden tot relatieve deprivatie: iemand anders is nog rijker, om dat te overtreffen ga je fraude plegen.
- differentiële associatie of criminele besmetting theorie (kan toegepast worden op alle lagen van de samenleving)
- gelegenheidstheorie en rationele-keuzetheorie. |
| Waarom is het toepassen van het strafrecht op witteboordencriminaliteit gecompliceerd? | - wanpraktijken zijn moeilijk te bewijzen;
- moeilijk te bewijzen wie persoonlijk verantwoordelijk is;
- ... omdat hij verhuld achter de façade van reguliere legale bedrijfsactiviteiten;
- wetten stellen niet dezelfde heldere grenzen als bij het commune strafrecht
- door hierboven genoemde redenen heeft het strafrecht een lage kans van slagen;
- OM beslist vaak om niet te vervolgen of om te schikken;
- achter bedrijfsmatige organisaties gaan vaak grote maatschappelijke belangen schuil, waardoor het toepassen van het strafrecht ook onschuldige mensen straft. |
